هارمونيك چيست؟
به زبان ساده اگر جريان يا ولتاژ از فرم سينوسي خارج شود و يا در سيسنوسي كامل نباشد، دچار هارمونيك شده است.
هارمونيك ها با فركانس هاي خاصي عمل ميكنند كه مرتبه اي از فركانس موج اصلي هستند، به عنوان مثال براي هارمونيك مرتبه ۳ در يك فركانس برق شهري يعني ۳ فاز با فركانس ۵۰ هرتز در نتيجه ۳*۵۰=HZ 150 ما در اينجا هارمونيكي با فركانس ۱۵۰ هرتز سوار بر موج اصلي داريم.
در تصوير زير تاثير هارمونك ها روي شكل موج اصلي كه به رنگ قرمز است را مشاهده مي كنيم.
هارمونيك از كجا به وجود مي آيد؟
منابع ايجاد هارمونيك ها هر بار غير خطي ميتواند باشد، بار غير خطي باري است كه شكل موج جريان آنها شبيه شكل موج ولتاژ شان نباشد كه منبع اصلي آنها تجهيزات الكترونيكي يا كوره هاي القايي است.
تاثيرات ناخواسته هارمونيك
- افزايش مقدار موثر جريان ها
- افزايش جريان گذرنده از نقطه صفر سيستم
- اشباع ترانس
- ايجاد اختلال در كاركرد تجهيزات جريان ضعيف
- تريپ هاي ناخواسته
مضارب زوج در هارمونيك ها به دليل تقارن با ولتاژ حذف مي شود و در مرتبه هاي فرد، مهم ترين تاثير را مرتبه ۳ ميگذارد.
در اتصال ترانس هاي توزيع اگر توجه كرده باشيد وقتي ولتاژ ها متعادل باشند جريان نقطه صفر برابر صفر است اما وقتي سيستم آلوده به هارمونيك باشد جريان نقطه مركز ستاره ديگر صفر نيست و گاهاً مشاهده مي شود به دليل همفازي هارمونيك سوم در بعضي مواقع حتي جريان از جريان فاز هم بيشتر مي شود.
با توجه به گسترش روز افزون عوامل هامورنيك زا بايد به اين نكته هم توجه شود كه مقطع سيم نول را اگر به ميزان ۱/۲ سيم نول در نظر بگيريم كاري اشتباه است كه هم از نظر فني و هم از نظر ايمني مشكل دارد.